Мин эбэм педагогическай үлэ ветерана, сэрии сылларын оҕото Яковлева Мария Павловна 44 сыл устата бэриниилээхтик алын кылаас учууталынан улэлээбитэ. Эбэм 1937 сыл кулун тутар 14 күнүгэр Тылгыны бастакы колхозтаах, туруу үлэһит ыалыгар үһүс оҕонон күн сирин көрбүтэ.
Аҕа дойду сэриитэ саҕаланарыгар 4 саастаах эбит. Ол суостаах сылларга тоҥмутун-хаппытын, аччыктаабытын харааста ахтара. Оҕо буолан оонньооботох, 6 сааһыттан хотоҥҥо ийэтигэр көмөлөһөн торбос көрсүбүт, ынах ыаспыт, сүөһү хомуйбут. Оскуолаҕа 9 сааһыгар сылдьан 1946 сыллаахха үөрэнэ киирбит. Колхозтаах оҕото буолан үөрэх кэнниттэн саас ыһыыга, сайын окко улахан дьону кытта тэбис- тэҥҥэ сылдьан куйааска буспут, кумаарга сиэппит, 4-с кылаастан үүт учуоттаабыт, ынах манааабыт, торбос көрбүт, бурдук быспыт, оҕуруокка үлэлээбит.
Онтон 1953 сыллаахха Н.Г. Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педучилещеҕа үөрэнэ киирбит. Активнай общественник, спортсмен, учугэй уорэхтээх студент 1957с уорэ5ин бутэрээт, баҕа санаатын толорон учууталлыы барбыт. Томпо улууһугар Томпо орто оскуолатыгар эбээн оҕолорун үөрэтэн бастакы опыта саҕаламмыта.
1959 с. — 1970 с. Томпо улууһугар Кириэс –Халдьаайы орто оскуолатыгар кэргэнин Дмитрий Степанович Жегусовтыын учууталынан үлэлээбиттэрэ. Бастыҥ үлэлээх учуутал буолан «Бочуот Кинигэтигэр» киирбитэ.
1964 с. кыыстара Дора, 1969с. уоллара Проня күн сирин көрбүттэрэ.
1972-79сс Таатта улууьун Чөркөөх орто оскуолатыгар алын сүһүөх кылаас учууталынан ситиһиилээхтик үлэлээбитэ . Активнай общественнай улэһит, местком бэрэссэдээтэлэ, зона начальнига, быыбар комиссиятын чилиэнэ буолан үгүс өрүттээх үлэни ыыппыта. Алексеевскай оройуон үөрэҕириитин управлениетыгар-алын кылаастар Общественнай методистарын аатын сүкпүтэ.
Дойдутугар Тылгыныга көһөн кэлэн 1979-2001 с диэри Тылгыны орто оскуолатыгар кырачаан үөрэнээччилэри үөрэтэн-иитэн бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыбыта. Тарбаҕыгар талааннаах иистэнньэн буолан кэлиҥҥи сылларга эбии үөрэхтээһин педагогунан үлэлээбитэ-элбэх оҕону иис албастарыгар «Сардаана” куруһуогар үөрэппитэ, сүрүннээн түүлээҕинэн тигэллэрэ. Оскуола, улуус араас быыстапкаларыгар ситиһиилээхтик кыттыбыттара.
Үлэлиир сылларын устатын тухары активнай общественник, профсоюз комитетын чилиэнэ. Кэлин эбэлэр түмсүүлэрин тэрийэн иискэ , фольклорга, ырыаҕа- тойукка коҕүлээччи буолбута.
Эбэбит Мария Павловна 44 сыл педагогическай стажтаах педагогическай үлэ ветерана, уһун сыралаах үлэтэ сыаналанан “ Үлэ ветерана”, “Сэрии сылын оҕото” мэтээллэрдээх. Эдэригэр олоххо активнай позициялаах буолан комсомол 100 сааһыгар орден уонна мэтээл биэрбиттэр. “Саха республикатын үөрэхтээһинин бочуоттаах ветерана”, “Бүлүү улууһун бочуоттаах ветерана”, “Тылгыны нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо» знактардаах.
«Нэһилиэк киэн туттуута» , «Үүнэр көлүөнэ сайдыытыгар кылаатын иһин» Тылгыны оск уолатын анал ааттарын хаһаайына.
Кини истиҥ ийэ, 4 оҕо эйэҕэс эбэтэ, 11 сиэн хос эбэтэ буолан кырдьар сааһыгар диэри дьоллоох сырдык олоҕу олорон кэллэ. Оҕолорун, сиэннэрин, хос сиэннэрин олус таптыыр- кинилэр олохторуттан, ситиһиилэриттэн дьоллонор улахан дьиэ кэргэн тутаах киһитэ этэ.
Биһиги дьиэ кэргэммит учууталлар династиялара буолабыт. Эбэбит Мария Павловна бу династияны саҕалааччыбыт буолар. Кини кыыһа, мин ийэм Бурнашева Федора Дмитриевна, Уус –Алдаҥҥа Мүрү №1 оскуолатыгар биология учуутала –иккис көлүөнэ. Оттон сиэннэр биһиги –үһүс көлүөнэ буолабыт. Эбэм сөбүлээн үлэлээбит идэтин биһиги оҕолор, сиэннэр хайаан да салҕыах тустаахпыт, хос сиэннэртэн учууталлар баар буолуохтара, династиябыт салҕаныа диэн эрэнэбит.
Төһө да сэрии бириэмэтигэр оонньооботох оҕо саастаах буоллар, олоххо туһалаах киһи буоларыгар ииппит-үөрэппит оскуолатыгар, учууталларыгар, интернакка бэлэм аска-таҥаска иитиллэн,киһи-хара буолбутугар урукку былааска махтала улахан этэ.
Биһиги диэ кэргэҥҥэ эбээбит тутаах киһибит этэ, барыбытын түмэрэ, биһиги туспутугар кыһаллара, куруук сүбэ-ама буолара.
Элбэх оҕону үөрэтэн, олох суолугар атааран, дойдуга дьоҥҥо туһалаах буоларга иитэн–такайан таһаарбыт эбэбитинэн киэн туттабыт.
Сардана АЛЕКСЕЕВА