АанИйэдайдыайыллыаҕыттанАйыыКиһитэбарахсанис-иһиттэнитиитыыннаахдорҕоонтаһааран, үйэлэриуҥуордаан, анаарбытынайан-тутанкэллэҕэ…
Тыын… Дорҕоон…Өбүгэмтыына!..
Бүгүҥҥүбарыны бары сабырыйыах, төтөлөсуохиннин хоту харбыалаһароргуйаролохпуткүүстээхтэтимигэролорсониһэн, кыһарыйаркүннээҕикыһалҕабыыһыгарханнатохтоон, өйдөөн-дьүүллээнистэбитөбүгээтитэртыыннаахкөмүсдорҕоонун?
Дьэ, баарэбээт, доҕоттоор, көхсүттэнтэһииннээхКүнАйыыоҕолорунтүмэтардар, кимтэнкииннээх, хантанхааннаахбуоларбытынитэҕэтэр, чопчубигэргэтэралгыстаахЫтыккүммүт — Үрүҥ Тунах ыһыах!
Буулууканкүҥҥэ Саха буолансайбайан, наҕыллыкхамсанан, дьоһуннуктуттан, дьоҥҥун-сэргэҕинкыттатэҥҥэүөрэн, кыынньаркымыһыыймахтаан, арыылаахсаламааты, алгыстаахалаадьыныамсайан, кыабуруотунанарчыланан, күндиэкихайыһан, Айыыларгармахтанан, алгыстарыниҥэринэн,өбүгэлэргинуруйдаан, дьиҥУрааҥхай, Олоҥходойдутуноҕотобуоларгынэтмэйиигинэнөйдөөн, истыыҥҥынанбилинэн, киэнтуттан, дьоллонондолгуйардьоротүгэниҥүүннэҕэ.
Кэрэ да көстүүбуоллаҕакүөгэҥниинусхайарайылҕамкүөххаарыссуугуна, күн-олохэргииринбатыһароһуокайхаамыытындолгуна, өлбөтөрөгөйтыыннаахөбүгэмуратыоонньуута.
Уйгунууруйдууркылыһахтойуктаахкиэҥ-холку түһүлгэүрдүнэн, көйыраассалгыныөрөтыыран, күөрэйэкөттөкүөххаллаанурсунанэтигэнхомускынаттаахырыата.Будьоҕусбыһыылаах, бэртчарааснарыылаах, намчыуйантыллаахсахамхомуһабарахсантөһөлөөхкиһикутунтутан, дууһатындолгуппутабуолуой?!
…Мин тааланөртурдум, алыптаахдорҕооҥҥоуйдаран, иһиттимбуОлохүөрүүтүнхоһуйархомоҕойтылларын: силбэстэ Сир-Халлаанбүтүннүү, арылланкэллэАанДайды!..
Итикурдуккиһикутункурдарысайанкиирэрсалгыннаахбуоллаҕаистибитэрэ бары үөрэсэргиир “Бэйбэрэ” фольклорнайансаамбылуонна “Дэгэрэҥ” эдэрыччатхомусчуттарынтолоруулара.
БусылларустатаХаандыгахомусчуттарабиирдиилээнуоннабөлөҕүнэнтолоруугаараастаһымнаах (оройуоннай, региональнай, республиканскай, международнай) күрэхтэргэкыттан,үүнэн-сайдан, чочуллан, толорормаастарыстыбаларауһулуччуүрдээн, ситиһиилэрэсиэтиилээх, үктэллэрэкыайыылаах, кылаанчыпчаалдабайыылаахбукүҥҥэтиийэнкэллилэр, бүтүнТомпоулууһункиэнтуттуута, республикаҕабиллэрааттаах-суоллааххомусчуттарбуоллулар.
Биллэнтурар, манныксүҥкэнситиһиисүрдээхулаханүлэттэнтахсар, барытаиилиир-саҕалыырсалайааччыттантутулуктаах.
Саха народнай поэта Семен Петрович Данилов “Кимий?”- диибин…
диэнхоһоонугар:
“Кимий?” — диибин,
“Кини, — дииллэр”,
Кэрэхсэллээхкиһибит”, — диэбитинии, талааннаахсалайааччы, Саха Республикатынкультуратынүтүөлээхүлэһитэ Лидия Михайловна Борисова, чахчыдаҕаны, киһикэрэхсиируоннасэргииркиһитэбуоллаҕа. Кинихомускуттаахайарүлэтэбэйэтэтуспасуоллаах-иистээх, дириҥисхоһоонноох. Өрсылларустатаоҕотуттансаҕалаанулахандьоҥҥотиийэхомусчуттарыкөҕүлээн, дьоҕурдарынарыйыыга, хомускатардыынысайыннарыыгауоннатаһымынүрдэтиигэутумнаахтыкдьарыктанан, дьон-сэргэбарҕамахталын, тапталынылан, айымньылаахтыкүлэлээнкэллэ. Кинисахахомуһунаҕата Лука Турнинхомускатардар “бэйбэрэ”ньыматынбаһылаабытреспубликаҕакиэҥникбиллэр импровизатор-хомусчутбуолар. Бусыыйатардыыньыматынкиэҥараҥаҕатаһаарантарҕатыыгаараастаһымнаахкүүстээхүлэниыытар: научнай-практическай конференция, педагогическайсеминардар, куйаарситиминнөҥүөмаастар-кылаастар. Манна даҕатанэттэххэ, “Хомуһумхомоҕойхоһооно” диэнавторскай аудио-дискэтэ, “Методика обучения акустико-артикуляционным приемам игры на хомусе” диэнэмиэавторскайметодическайпособиетаүөрэнээччилэргэуоннасалайааччыларгабыһаччытуһалаахкөмөбуолар.
Лидия Михайловна олусискиирбэхмаастар-кылаастарыыытар: киһибииртыынынантартаранкөрөр, кимиэхэ да майгыннаабатуратыистииллээх, киһииһиттэристэолоруонбаҕарар, оннуксахакиһитинсанаатынортотунанкиирэр,букуолаһанамыынын, холкутун, итиэннэбэртсудургу, тиийимтиэтылынанбарытынбыһаарантиэрдэр. Оонньуураоһуобай! Исхоһоонун тыла-өһөбүүс-бүтүннүүчуолкайдыкиһиллэр. Биһигикэммитигэрманныксэдэхкөстүү — хомускауранныктардыы — киһиуйулҕатынуоннаайылгытын, айаркүүһүнуратытыынынуоннакыаҕынкэрэһэлээнэрдэҕэ. Дьэ, үрдүкмаастарыстыбадиэтэҕиҥ! Мин киниэхэөссөбиирибэлиэтиибин: букиниискультурата, дьоҥҥоүтүөсыһыанабуолар. Куолаһынүрдэппэккээрэ, үлэлиисылдьардьонитэҕэстэринбэртитэҕэтиилээхтиккөрдөрөн-иһитиннэрэн, өйдөтөнбаран,тутасүбэлээн, ыйан-кэрдэн, салгыыбэйэлэрэылынан, көннөрүнэнүлэлииллэригэруоннасайдалларыгаркыахбиэрэрэбит. Манна сыттаҕасахалыымындырөй-санаа, дириҥбилиитөрдө. Үөһэттэндьүрүһүйэкутулларалыптаахдорҕоон, дууһабынтаарыйан, эппинэн-хааммынандьырылаанкиирэн, өбүгэмөйүнхамсатар, искуппунуһугуннарар, үтүөҕэ-сырдыккаугуйарулуукүүсбуоларыниссүрэхпинэн мин биллим.
Итикурдук, араасомукортотугар, ил-эйэ, доҕордоһуутыыныгар Лидия Михайловна төрүттээбит, салайар «Бэйбэрэ» уонна «Дэгэрэн»фольклорнайансаамбылларасахаомукмындырөйүн-санаатын,барамматбайҕалкурдукбаайтылын-өһүн, уратысиэрин-туомун, өлбөт-сүппэтүгэстэринилдьэсылдьан, хомуһуннааххомустылынансыыйатардандьиэрэтэн, дьүрүһүтэоонньотон, олохбүппэткэрэтин,өрүкүйэрүөрүүтүн, сырдыкыраасхаллаанын, күлүм-чаҕылкүнүнтохтообоккотуойаллар, сардаҥалаахсарсыҥҥыныэрэллээхтиксаҕаллар.
Оо, сахамэтигэнхомуһа, кылыһахкөмүсдорҕооно, эн буолаҕынтүҥбылыргыөбүгэмтыына, алгыстаахолохбыстыбатситимэ, үйэлэриуҥуордаан, дьүрүһүйэыллаан,үүнэ-сайда тур!
Айалхаана СЫРДЫК, Томпо улууһа